I write long letters and I do not know anyone to send them to Most tender things speak in my heart 

And I can only say them to the bamboos in the garden 

Waiting on my feet, lifting the mat a little behind the door All day I watch the shadows of the people that pass. (A street song of Annam) 

Bài thơ, bài hát trên đây là bài hát dạo, hát rong, hát xẩm, trên hè phố của Việt nam mình. Tôi lượm được cuốn sách mỏng này trong một ngày "săn tìm" ở chợ trời vùng vịnh San Francisco. Cuốn sách mỏng có bìa ghi là "COLOURED STARS - Fifty Asiatic Love Poems - Edward Powys Mathers", xuất bản năm 1918. Khi bài thơ này được phát hiện, Nghiệp Thơ đã tức khắc khai ngộ: 

1. Cô đơn thiếu nữ miệt mài 

Thơ dài hay viết, biết đâu gởi về 

Lời tim hiền dịu êm mê 

Chuyện trò khóm trúc chẳng hề quen ai 

Thảm chờ chân dẫm gót hài 

Bóng người em ngắm ngày dài đi qua. 

2. Em là cô bé cô đơn 

Ngồi sau khóm trúc viết ngôn ngữ tình 

Biết ai gởi gấm thơ mình 

Thì thầm với lá lặng nhìn bóng qua 

Thảm chờ chân bước thềm hoa. 

Bạn có biết, có nghe ai nói, hay có đọc qua ai đó viết, nói về Rubaiyat của Omar Khayyam chưa? Chưa hả? Tôi thì cũng như bạn vậy. Đọc thì nhiều đy nhưng làm sao mà nhớ cho hết được. Có những cái chỉ thoáng qua mà đ được ghi vào bộ nhớ. Và có những cái thì cho qua phà luôn ... Thế bạn có đọc cuốn "Bán đảo Á rập" của Nguyễn Hiến Lê, xut bản khoảng thập niên 60 không? Thế bạn có đọc "Hồi ký Nguyễn Hiến Lê" 1-2-3, xut bản cách đây vài năm không? Có hả? Cũng tốt thôi! Vào cái thời điểm của hai cuốn sách trên xut bản, tôi cũng đ đọc, nhưng cũng đâu có nhớ hết chi tiết được. Tôi đi chợ trời, tình cờ thy cuốn sách thơ hình cũ bằng tiếng Anh, bèn giở ra xem (chưa đọc thơ), thy hình ảnh hay hay ... chợt nhớ thy thích hợp với một thân hữu ở vùng Nam Cali ... Bèn mua, với ý nghĩ: Cờ bạc, rượu chè, trai gái, hút sách, với cái nền Ăn Tục Nói Phét, Enjoy cuộc đời ... bữa nào gặp cho cha này xem chơi. Đọc tờ Thế Kỷ 21 số tháng 7/93 có bài viết về nhà thơ nổi tiếng của Á rập Omar Khayyam với tập Rubaiyat, nổi tiếng không kém Lý Bạch. Trong bài viết này có nhắc tới Nguyễn Hiến Lê nức nở ca tụng Omar Khayyam trong hai cuốn sách kể trên ... thì tôi bỗng thần người ra ... rồi chồm dậy đi tìm cái cuốn gọi là rượu chè, trai gái mà mình đ mua và bỏ xó. Thì ra tôi đ mua được ngọc báu ngai vàng. Cuốn này xut bản năm 1947. Vài tháng sau đó trong một dịp "săn tìm" khác, thì "ôi chu choa", "mèng đéc ơi" ... kỳ này tôi thy "Ngọc sáng trong hoa sen" nằm lăn lóc ở chợ trời. Cũng nó nữa ... nho nhỏ kiểu bỏ túi. Kỳ này toàn thơ, không có hình, nhiều bài hơn cuốn trước. Sách cũ lắm, xut bản năm MDCCLXXXIX (?) với lời chú "In 550 bản khổ nhỏ và 60 bản khổ lớn bằng giy Nhật bản" và bản tôi mua được đánh số 67. Tháng 10/94 mua được cuốn tự điển về hoa hồng, bèn xem chơi cho biết ... thì lại gặp nó nữa ... Omar Khayyam. Lần này được hiểu thêm rằng: có một loài hoa hồng được mang tên Omar Khayyam vì người ta đ tìm thy trong mộ phần của Omar Khayyam có vài hạt giống của một loài hoa hồng. Người ta đ gieo trồng và được loại hoa mang tên nhà thơ này. Các bạn nên biết thêm là nhà thơ này sanh sống vào cuối thế kỷ 11 đy nhé. Tháng 11/94, Omar Khayyam lại xut hiện thêm một lần nữa. Cuốn này vừa thơ, vừa hình, khổ to hơn cuốn đầu tiên, lại có cả nhiều mẫu tự nhìn xem chả hiểu gì cả (nhìn lâu có thể nhức đầu, chóng mặt rồi ngt xỉu vì có thể đây là nội công tâm pháp, kỳ kinh kiếm phổ như trong mật tht của Đồng Mỗ chăng?) vì cứ như là những con nòng nọc vung loạn đao của Á rập (thì là chữ € rập mà!) Lần này cuốn này được tôi đem hỏi một bà A phú hn. Bà này nguyên là một cô giáo. Ngay tức thời tôi chỉ biết trố mắt ra nhìn: Bà này cầm cuốn sách giở xem qua, tự nhiên kính cẩn đưa lên đầu, lên trán, rồi hôn ngay vào trang sách có những chữ như nòng nọc. Sau đó mới nói cho tôi biết đây là những trang sách của kinh QUR'AN được chụp lại từ bản gốc. Những người theo đạo Hồi thy kinh là phải kính cẩn hôn trọng. Bà ta giải thích thêm một vài điển tích, và sau đó thú nhận rằng chưa bao giờ bà ta biết về nhà thơ này. Bà ta nài nỉ xin mua lại và tôi chỉ biết lắc đầu từ chối. Tôi có chỉ cho bà ta chỗ mua, chỗ order từ nhà xut bản. Cuốn này xut bản năm 1979 tại ž. Cầm cuốn sách này tôi đi đến một tên A phú hn khác và cho nó xem. Lần này nó xem rồi còn gọi thêm vài tên khác gần đó lại xem luôn... Tôi chơi khó my tên này và bảo rằng "Tại sao tụi mày thy kinh QUR'AN mà không hôn kinh?" Tức khắc my tên này lại lập lại hành động kính cẩn đưa lên đầu, lên trán rồi hôn vào trang sách... Lại thêm một lần hỏi xin mua lại. "No way!" Một tuần sau tôi gặp ngay "Thần Thư QUR'AN" viết bằng tiếng Á rập, có chuyển nghĩa bằng tiếng Anh (kinh QUR'AN cm dịch ra tiếng khác, chỉ được chuyển nghĩa tiếng khác có nguyên bản Á rập ở ngay bên cạnh), cuốn này do một tên Mẽo trắng bán, hỏi giá thì nó nói 5 tì... Tôi bảo nó "Tao không biết đọc cái này, nhưng nếu mày bán 2 tì thì tao mua!" Nó OK Salem! Tôi định đem cuốn này ra bóp hầu bóp cổ my tên Á rập cho bõ ghét (tôi rt ghét tụi Á rập điêu ngoa, xảo trá, gian ác, ... mua một bán mười, và hay lừa thiên hạ ... tụi này hơn An nam mình nhiều!) ý định chưa kịp thực hiện, đem về nhà, để ngoài xe, nói cho chàng Thơ nghe thì ... "*ối giời ơi! Anh để cho tôi, tôi muốn xem cái này nó nói cái gì! OK! 2 tì ... tiền trao cháo múc! Nay tôi xin bố cáo cùng toàn thể các thân hữu: Nghiệp Thơ tinh thông "Tht thập nhị thần công", kiêm thông cả Thiếu Lâm lẫn Võ Đang, nào Thái tổ trường quyền, nào Thái cực quyền, nào Tứ diệu đế, nào Bát chánh đạo, nào Pháp hoa, nào Bát nh, nào Tht đại tâm kinh,nào Dịch cân đoản cốt chân kinh, nào Cửu âm chân kinh, ... Cựu ưóc, Tân ước, lại thêm cả Mormon, ... nào Y Ching, nào Tào tế chinh, ... qua Vệ đà, Du đà, ... Kama Sutra, Tantra, ... Nhục bồ đoàn, Tố nữ kinh, Ngọc nữ tâm kinh, ... và bây giờ lại thêm cả ... QUR'AN, thì đúng là "Tam hoa tụ đỉnh", "Ngũ khí triều nguyên", không "tẩu hỏa nhập ma" thì cũng đ là may mắn lắm ... dôôồi! 

Sau đây là Rubaiyat của Omar Khayyam, do Nguyễn Hiến Lê dịch: Một miếng bánh, một hớp nước trong Bóng mát của cây và cặp mắt của em Vua chúa nào sung sướng bằng anh Và hành kht nào rầu rỉ hơn anh. Đời trôi qua, còn đâu là Balk và Bagdad? Chỉ hơi đụng nhẹ, cánh hồng cũng r Nâng cốc đi bạn, và ngắm trăng kìa, Nó đ thy bao nền văn minh tàn tạ... 

Và đây là bản dịch của Nghiệp Thơ: 

Thiên đàng hứa hẹn đông nhiều 

Rượu ngon, mật ngọt, yêu kiều gái xuân 

Trần gian cm: rượu, giai nhân, 

Mai sau gái rượu thưởng phần phải chăng?