Nate là một kỹ sư điện đã về hưu, ông muốn dùng thời gian còn lại để tìm hiểu chính mình, để làm sao cho đời sống có ý nghĩa hơn. Cả hai vợ chồng ông đã tham dự nhiều khóa hội thảo về tâm linh và thực tập thiền định. Một người bạn trong lớp đã tặng Jean, vợ ông, một pho tượng Phật nhỏ. Mỗi khi có chuyện gì không vui, Jean ngồi trước tượng Phật thiền định thì bà cảm thấy mọi nỗi buồn phiền đều tan biến hết, chỉ nhìn nụ cười an tĩnh của đức Phật là bà thấy trong lòng thoải mái, dễ chịu rồi, nhưng Nate lại không thích như vậy. Ông nói:

-- Thưa bà, tôi không thích Jean làm như vậy, đó là tôn thờ Thần Tượng và điều này làm tôi khó chịu.

-- Này ông bạn, cha mẹ ông còn sống không?

-- Thưa không, song thân tôi đều qua đời rồi.

-- Ông có giữ hình ảnh hay đồ kỷ niệm của cha mẹ ông trong nhà không?

-- Dĩ nhiên, trong nhà tôi có treo rất nhiều hình ảnh cha mẹ tôi chứ.

-- Tại sao ông làm như vậy?

-- Vì những hình ảnh đó nhắc nhở tôi nhớ đến cha mẹ tôi, đến công ơn cha mẹ đã lo cho tôi. Cha mẹ tôi là những người cao quý, tử tế, lúc nào cũng hy sinh lo lắng cho con cái. Việc này có gì sai quấy đâu?

-- Dĩ nhiên là không, trái lại, việc con cái biết nghĩ đến cha mẹ là điều rất tốt. Việc tưởng nhớ đến đức Phật cũng như thế thôi, đâu có gì sai quấy khi bà nhà nghĩ đến ngài, quán tưởng đến công ơn của ngài, đến sự minh triết vô tận, lòng từ bi cao quý của ngài.

-- Nhưng ... nhưng tại sao Jean cần phải tham thiền vào một pho tượng?

-- Cái trí của ta cần một cái "Mắc" để "Máng" các tư tưởng vào đó vì không ai có thể ngồi nghĩ đến Thượng Đế. Quan niệm về Thượng Đế trừu tượng quá, bao la quá, khó có thể tập trung tư tưởng vào đó. Hơn nữa, cái trí thông thường không thể ý thức được Thượng Đế, cái hữu hạn không thể biết cái vô hạn, nên người tham thiền cần tìm một đối tượng tiêu biểu cho một đức tính của Thượng Đế mà họ thương yêu, sùng kính. Tham thiền là tập trung tư tưởng vào một đối tượng và gạt bỏ tất cả những cái khác ra ngoài. Khi tâm thức đã đạt đến mức độ say mê hay "Định" thì nó xuyên qua mọi đối tượng, hình tướng chỉ có tinh hoa hòa nhập với tinh hoa. Tuy nhiên trước khi đạt đến trình độ này, cái "Mắc" rất quan trọng vì nó là phương tiện dẫn người tham thiền đến trạng thái "Định." -- Thưa bà, tôi cũng rất thích thiền định nhưng không muốn nhìn vào một pho tượng, liệu tôi có thể tập trung tư tưởng vào điều khác được không?

-- Dĩ nhiên, xin hỏi trong đời ông thích cái gì?

-- Là kỹ sư điện, tôi chỉ say mê về điện mà thôi.

-- Xin ông hãy định nghĩa điện theo quan niệm riêng của ông.

-- Nó là một cái gì vô hình, không bao giờ biểu lộ ra nhưng chắc chắn người ta có thể cảm thấy nó. Trong đời sống văn minh ngày nay điện lực là một thứ quan trọng, người ta không thể sống mà không có nó được.

-- Vậy xin hỏi ông có cái gì trong người mà ông không nhìn thấy nhưng chắc chắn cảm thấy và không thể sống mà không có nó được không?

-- Thưa bà có lẽ đó là phần tâm linh nhưng tôi không biết nó là cái gì.

-- Phần tâm linh hay tinh thần là tâm thức thanh khiết, tự chói sáng và vô hình, vô tướng, vô biên và bất khả phân, nó vượt ra ngoài không gian, thời gian và nguyên nhân. Cũng giống như điện ở trong sợi dây điện, sự hiện hữu của tinh thần ẩn tàng trong thực tại của ông, trong công việc và cuộc đời của ông nhưng dĩ nhiên ông không thể nhìn thấy nó được.

-- Vậy thì thể xác của tôi có nhiệm vụ gì?

-- Xin hỏi ông nhiệm vụ của sợi dây điện là gì?

-- Người ta tạo ra nó để dẫn điện.

-- Cũng như thế, thể xác và thể trí của chúng ta được tạo ra với nhiệm vụ là công cụ cho các vận hà của thực tại.

-- Bà vừa nói tâm thức hay cái phần tinh thần có tính cách bất khả phân, nếu không thể phân chia được thì phải chăng chỉ có một tâm thức duy nhất mà thôi?

-- Đúng thế.

-- Nếu vậy tại sao chúng ta lại khác nhau?

-- Này ông bạn, dòng điện vẫn chỉ là một nhưng vẫn có nhiều sự khác biệt giữa một cái quạt và một cái lò sưởi, máy giặt và tủ lạnh. Tác dụng của đồ dùng định hướng cho hình dáng của chúng. Mỗi người chúng ta không những chỉ làm một nhiệm vụ của thiêng liêng mà chúng ta chính là cái nhiệm vụ ấy.

-- Tôi có thể hiểu biết được rằng tôi là ai xuyên qua việc tham thiền và suy gẫm về điện không?

-- Các bậc đạo sư phương Đông thường khuyên học trò nên tham thiền, suy gẫm vào những gì mà họ hiểu biết và thương yêu.  Ông đã làm việc về điện suốt cuộc đời, ông hiểu biết nó và thích nó. Hãy sử dụng điện như một cái "Mắc" để "Máng" trí ông vào đó.

-- Xin hỏi bà một câu chót, nếu Jean tập trung tư tưởng vào đức Phật và tôi tập trung tư tưởng vào điện lực khi tham thiền thì sự khác biệt sẽ ra sao? Kết quả thế nào?

-- Hoàn toàn không có gì khác biệt hết. Sự giác ngộ là mục tiêu của mọi sự tham thiền. Hãy để điện lực làm vị thầy nội tâm của ông và hướng dẫn ông đến nguồn cội, hãy để hình ảnh của đức Phật dẫn dắt vợ ông đến nguồn cội, chữ "Bhudh" của danh từ "Bhudha" có nghĩa là "Thức tỉnh." Cách đây nhiều thế kỷ, khi toàn thế gian vẫn mơ màng say ngủ thì đức Phật đã tỉnh thức và từ đó đến nay ngài đã giúp cho bao nhiêu người thức tỉnh theo, ngài đã soi sáng đường cho họ, hướng dẫn họ đến sự minh triết, an lành, thương yêu. Khi đã tỉnh thức, đã đến được cội nguồn thì mọi sự phân biệt đều không còn có nghĩa lý gì nữa vì tất cả chỉ là một. Đường đi có thể khác nhau, phương tiện có thể khác nhau, đối tượng có thể khác nhau nhưng mục đích vẫn là một: Làm sao để đạt trạng thái giác ngộ hay thức tỉnh. Đó chính là mục tiêu của Thiền.

(Trích "Minh Triết Trong Đời Sống")

...

-- Bạn tôi, Jean Claude đã nói rằng có ba con đường thoát khổ : Tiểu Thừa, Đại Thừa, và Kim Cương Thừa. Con đường sau cùng là một con đường tắt vô cùng huyền bí mà rất ít ai biết. Đa số kinh điển, tài liệu nói đến con đường sau cùng này được cất giữ rất kỹ lưỡng tại Tây tạng... Điều này ra sao?

Paul Brady bật cười lớn rồi lắc đầu:

-- Làm gì có chuyện đó, ông bạn Jean Claude của anh thật là một người có nhiều tưởng tượng. Có lẽ anh ta chịu ảnh hưởng của tiểu thuyết... Tiểu Thừa, Đại Thừa, và Kim Cương Thừa đều là Phật Thừa cả. Tất cả đều là những con đường đưa đến cùng một mục đích là giải thoát. Mục đích mới là điều quan trọng chứ đâu phải những con đường.

-- Nhưng hắn cho rằng con đường sau cùng vô cùng bí mật, một con đường tắt có thể giúp ta đạt đến kết quả nhanh chóng.

Paul Brady vừa lắc đầu vừa cười đến chảy cả nước mắt:

-- Tôi không ngờ có nguời lại nghĩ như vậy. Lúc nào người ta cũng muốn tìm một lối đi thật nhanh, một con đường thật ngắn, một phương pháp thật dễ để đem lại kết quả tối đa. Họ quan niệm rằng đi bộ không nhanh bằng đi xe hơi và xe hơi không nhanh bằng phi cơ. Muốn theo Kim Cương Thừa chỉ cần đọc vài câu thần chú, thực hành vài phương pháp bí mật nào đó là như trên tay cầm sẵn một vé phi cơ hạng nhất để về Niết Bàn.

-- Nhưng nếu vậy tại sao người ta gọi nó là con đường tắt?

Paul Brady im lặng suy nghĩ rồi lên tiếng:

-- Điều này có lẽ phải giải thích bằng thí dụ thì mới dễ hiểu: Có một bình điện 110 Volt và một dòng điện Cao Thế 1 triệu Volt. Làm cách nào để dẫn luồng điện Cao Thế đó vào bình điện mà không sợ cháy bình?

Người ta có thể gắn những Điện Trở (Resistance) để làm luồng điện Cao Thế đó yếu đi cho đến khi nó chỉ còn khoảng 110 Volt rồi mới nối vào bình điện. Đó là con đường Tiểu Thừa (Hinayana).

Người ta cũng có thể gắn 10.000 bình điện vào dòng điện Cao Thế, như vậy sức mạnh dòng điện được phân phối đều ra, mỗi bình sẽ nhận đủ 110 Volt. Đó là con đường Đại Thừa (Mahayana).

Hoặc người ta có thể sửa đổi bình điện khiến nó có thể trực tiếp nhận dòng điện Cao Thế 1 triệu Volt mà không hư hại. Đó là con đường Kim Cương Thừa (Vajrayana), trực tiếp đón nhận chân lý như một sự thật hiển nhiên vì kim cương có tính cách cứng rắn, bền vững, không thể hư hoại. Dĩ nhiên chỉ những bậc Tổ, những bậc Bồ tát mà công phu tu hành bền vững, kiên cố rắn chắc như kim cương, thì mới dám đi vào con đường này. Người không đủ công lực, chưa đủ trí tuệ để đón nhận chân lý, chưa đủ sức nhận luồng điện cao thế chắc chắn sẽ bị cháy như than. Đó là sự hiểm nguy của con đường tu Mật Tông...

(Trích "Hoa Sen Trên Tuyết")

NGUYÊN PHONG