"Nhà tôi bên chiếc cầu soi bóng,
Em đến thăm một lần..."

Bản nhạc Bến Xuân của Văn Cao, ôi trữ tình lãng mạn làm sao! Còn gì nên thơ hơn một gian nhà trúc nép mình bên con suối lững lờ, một khúc  cây nhỏ làm cầu bắt ngang qua. Và ... nàng đến thăm, trong chiếc váy xòe xếp ly phủ bắp chân, tay xách giáy cao gót.
"Một chiều em bước nhẹ qua cầu,
Chợt nhìn thấy anh đang gục đầu."
Chàng gục đầu nhìn trân trân dáng nàng in đáy nước trong veo, phản chiếu như gương ... Rồi thì cưới nhau, rồi chàng được công ty cấp nhà, nàng "đêm về nghe con khóc vui triền miên!", mộng ước mua gạch Bát Tràng "xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân" tạm thời xếp xó. Cắc ca cắc củm, khi con đầu lòng cao gần ngang ngực bố, chàng nàng mua được một xẻo đất vùng ngoại ô hẻo lánh. Chàng vội rào ngay kẻo thương phế binh cắm dùi,  xong xây một gian nhà vách bổ kho chứa vật liệu xây cất. Đời bỗng đổi thay, chàng vào rừng ở nhà to không cửa, nàng dắt đám con khờ về lại xẻo đất xa. Vật liệu dự định xây cất nàng khuân ra "nhờ" người khác giữ hộ, lấy tiền mua khoai cho con ăn, mua muối sả ớt gởi nuôi chàng trong rừng thẳm ...
Nhờ trời, chàng nàng thóat ra được nước ngoài...
Nơi quê mới tạm dung, chồng "tách" (techni- cian), vợ "ly" (assembly), con "rai" (rice = gạo), cật lực cày sâu cuốc bẩm lần hồi cũng đủ tiền ứng trước mua căn nhà. Đời kể như đã đóng khung, mộng ước mua gạch Bát Tràng thôi không nằm trong tâm trí nữa vì bên Mỹ nầy nước lúc nào cũng lạnh.
Một hôm trời đẹp - trời Cali ngày nào cũng đẹp - nàng (bà ngoại) thủ thỉ với chàng (ông ngoại): "Oâng đừng để bà cháu tôi sống lữ thứ!" Oâi trời, gì nữa đây? Tôi giương mắt đầy "question marks" nhìn chăm chăm. Thì ra, thời đại nầy là thời đại Siêu Xa Lộ Thông Tin, không có trang nhà trên Internet thì kể như homeless. Tưởng gì chớ cái đó ... dễ ợt. Phàm ai biết đánh máy và sử dụng chuột trên computer đều làm được. Aâu cũng là một dịp may để xoay bả một ít tiền sắm (lén) bộ ấm trà đất màu mề gà. Ra vẻ trầm ngâm mặc tưởng, tôi khẽ bảo: "Nhưng mà tốn tiền!" Nàng nín hơi nghe "ông ngoại" phán: "Cỡ 2ø00 đô để mua ít nhu liệu!" Tưởng nhiều nhỏi gì chớ nhằm nhò gì mấy trăm bạc...
Thế là tôi hí hửng cầm mười tờ giấy 20, ghé qua tiệm thằng bạn mượn mấy hộp nhu liệu bày bán, tiền còn y nguyên, ghé phố Tàu mua bộ ấm trà mong ước, không quên kèm theo một cân trà hảo hạng mấy chục đô. Mộng ước bao nhiêu lâu đã đạt thành, chuyện tôi gạt nàng để thủ lợi là chuyện riêng "tây." Giờ phải bắt tay ngay vào "Kiến Trúc."

I-VẬT LIỆU XÂY CẤT-
Nếu bạn đã vào Internet thì không tốn một tí tiền nào để "xây cất trang nhà" vì tất cả đều có thể truy cập (download) có nghĩa là xài chùa. Bạn chỉ cần biết sử dụng Microsoft Word for Windows Version 6.0 trở lên là có thể làm "kiến trúc sư." Dưới đây là mẫu một trang nhà đơn giản nhất mà tôi sẽ dựa theo đó để trình bày cách thức. Xin nhớ, bạn phải có Netscape Navigator Version 3.01 Gold.
(Hình Trang Nhà Mẫu)

Chuẩn bị vật liệu:
1- Trong Netscape Navigator bạn có phần Editor, là linh hồn của việc xây nhà bên suối. Trước hết bạn vào http://home.microsoft.com để truy cập Wia.exe (word internet assistant). Nhờ chương trình nhu liệu nầy, tất cả bài vở bạn đánh máy và lưu trữ theo dạng DOC sẽ biến thành HTML. Do đó bạn không cần biết một tí ti gì về HTML cả. Sướng nhá! Khi đánh xong một bài nào, chỉ việc lưu trữ dưới dạng HTML. Chỉ cần bấm tách chuột vào mệnh đơn File (File menu), chọn SAVE AS  và chọn HTML. Thế là xong!
2- Nếu muốn thêm hình ảnh vào bài vở cho hấp dẫn, bạn cần thêm một scanner, màu hoặc đen trắng, có gì xài nấy vì người viết cũng thuộc loại nghèo hèn "tri túc tiện túc." Hình trong trang nhà phải thuộc dạng GIF hoặc JPG (Jpeg).
3- Vào trang nhà của Microsoft (nói trên), truy cập Image Composer nằm trong mục Free Download/Web Publishing. Chương trình nầy giúp bạn biến các hình thuộc dạng BMP, PCX, TIFF ... sang GIF hoặc JPG. Nơi đây bạn cũng có thể "chôm" Micrososoft Publisher 97 và Power Point Internet Assistant.

II-KHỞI CÔNG.
Lấy Trang Nhà trong bài nầy làm mẫu thực tập, bạn nhẹ nhàng làm những việc đơn giản sau  (khuyên bạn nên mở ngay một directory đặc biệt c:/hanh chẳng hạn, trong đĩa cứng):
1- Mở Winword, chọn kiểu chữ VNI-Helv, size=10. Kế đến chọn center align và bắt đầu đánh máy: TRANG NHÀ, xuống 3 giòng, đánh tiếp Cần VNI để đọc. Xuống 2 giòng, đánh tiếp Gia đình, cách vài khoảng Lao động, cách vài khoảng Quê Tôi.
Cứ để y nguyên các hàng chữ vừa đánh máy xong như vậy, khoan format vội. Hãy save as Trang.doc (thí dụ) vào directory mới (c:/hanh). Xong bạn close.
2- Mở Winword đánh bài Gia đình tôi, xong save as Gia_dinh.doc.
3- Kế đến bài Lao động bá thở ở xứ người, xong save as lao_dong.doc.
4- Kế đến đánh máy câu HÌNH ẢNH QUÊ TÔI. Trang nầy chứa nhiều hình nên không cần đánh máy nhiều. Save as que_toi.doc.
Nên chú ý rằng HTML không chấp nhận phân cột có nghĩa là dầu bạn chia bài ra 2, 3 cột, khi save as HTML thì cũng biến thành một cột.
5- Scan tất cả hình ảnh muốn đưa vào các bài viết, save vào directory mới. Nhớ hình ảnh phải được lưu trữ dưới dạng GIF hoặc JPG.

III-DỰNG CỘT.
1- Lần lượt mở và save các bài đánh máy từ DOC sang HTML.
2- Khơiû động Netscape Navigator 3.01 Gold. Chờ móc nối vào Internet, trang Web hiện xong, chữ Stop mất màu đỏ, thì chỉ chuột vào mệnh đơn FILE, kế chọn NEW DOCUMENT và bấm vào BLANK.
3- Một giây sau, Netscape Editor hiện ra. Chỉ chuột vào mệnh đơn OPTIONS, chọn General Preferences và trong bản General Preferences/ Fonts chọn Choose Font ... và VNI-Helv.
Để ý, trong Editor có 3 hàng icons (icons bar). Hàng trên dùng để thay đổi tình trạng Font (lớn, nhỏ, đậm, nghiêng, màu, kết nối, lồng hình v...v...) Hàng icons thứ nhì dùng để Open, close, print ..v...v... Hàng icons thứ ba dùng định kiểu trình bày.
Cách tốt hơn hết là bạn chỉ mũi tên của chuột vào từng con icon, tên sẽ hiện lên, để bạn tập làm quen với công dụng của từng icon. Trong phạm vi bài nầy, bạn chỉ sử dụng chừng vài icons.

IV-ĐÓNG ĐINH.
1-Chọn mệnh đơn File, đoạn Open File. Mở TRANG.HTML. Trang gốc hiện ra. Tất cả các hàng chữ đều nằm sát trái.
Bây giờ là lúc bạn make up. Dời cursor ngay trước chữ  TRANG NHÀ, bấm vào con icon nhiều gạch song song có mũi tên chỉ bên mặt, bấm nhiều lần để dời chữ TRANG NHÀ vào giữa. Bây giờ đến lúc làm cho lớn lên: select TRANG NHÀ, bấm chuột vào con icon chữ A (hàng trên hết) có dấu cộng. Chữ TRANG NHÀ sẽ lớn lên từ từ theo số lần bấm và đồng thời số +0 cũng tăng trưởng theo. Kế đến, vẫn để chữ Trang  Nhà selected, bấm chuột vào chữ A đậm, TRANG  NHÀ biến thành đậm. Để nguyên selected, chỉ chuột vào con icon nhiều màu sắc, bấm tách: một bảng màu hiện ra, tha hồ chọn màu cho chữ TRANG NHÀ. Thế là bạn đã xong một hàng.
2- Làm như trên để mang hàng chữ Cần VNI để đọc và hàng chữ Gia đình, Lao động, Quê Tôi vào giữa trang gốc.
3- Đến đây cái rắc rối mới bắt đầu. Ậy! Hãy dừng tay, hút một điếu thuốc, nhấp một ngụm nước trà ... Các chữ Gia đình, Lao động, Quê Tôi, khi nằm trong Winword thì cách xa nhau, nhưng vào Netscape Editor lại dính chùm khít liền nhau. Làm sao tách ra bây giờ? Đừng có lo, đã có Acodine...
4- Chỉ chuột vào ô trắng dài đứng đầu icon bar thứ ba, nơi mũi tên chỉ xuống, bấm tách và chọn FORMATTED... tha hồ bạn tách rời chúng ra, dễ quá há! Nếu bạn chơi Internet nhiều, thỉnh thoảng vẫn gặp những dòng chữ dính chùm như vậy,  vì tác giả làm biếng formatted.
5- Muốn chọn màu chữ, cứ việc làm như TRANG NHÀ nói bên trên.

V-RÁP MỘNG.
Giờ đến lúc bạn phải làm thêm một directory khác nữa, thí dụ c:/mimi.
1- Bạn muốn người đọc phải có VNI để đọc chớ gì? Nếu họ có saün thì không nói gì, nhưng nếu không có phải chỉ cách cho họ làm thế nào. Làm thế nào có nghĩa là chỉ cần bấm chuột vào chữ VNI thì tự động trang gốc của hãng VNI hiện ra để người ta truy cập. Muốn thế thì bạn phải KẾT NỐI (hyper link còn gọi là Hot Link). Bình tĩnh đi, dễ ẹc à !
2- Select chữ VNI, bấm chuột vào con icon hình mắt xích (hàng trên cùng) nằm cạnh icon đổi màu chữ. Trong bảng Properties, chọn Link (nằm giữa Character và Paragraph), đánh máy vào ô trắng: http://www.vnisoft.com/download.html, click OK. Chữ VNI tự động đổi màu và tự động gạch đít. Thế là sau nầy, ai chỉ chuột vào VNI thì mũi tên tự động biến thành ngón tay.
3-Save trang.html (viết chữ thường, đừng chữ hoa) vào directory c:/mimi. Close.

VI-LỢP MÁI.
1-Mở Netscape Editor, Open File gia_dinh. html. Chọn cỡ chữ và màu theo ý muốn. Hình mà tôi định lồng vào bài viết gồm  3 tấm chụp cả gia đình và đã đuợc scan saün.
Ở đây tưởng nên mở ngoặc, nếu bạn không muốn sắm scanner, thì bạn mướn tiệm hình scan ăn tiền. Các thùng rửa hình tại Siêu Thị có nhận in vào floppy disk, rất rẻ. Xin đóng ngoặc.
2- Kinh nghiệm cho thấy, để cursor ở đâu thì hình sẽ hiện ra ở đó.
3- Định vị trí hình xong, bấm vào icon (hàng trên cùng) nằm bên trái gạch ngang. Tên con icon nầy là Insert Image. Trong bảng Properties, chọn Image. Và trong Image file name đánh câu c:/hanh/tit1.gif. Tạm thời chấp nhận vị trí do nhu liệu chọn trước. Hình titi1.gif, titi2.gif, titi3.gif  là những hình tôi scan hồi nãy và lưu trữ trong directory c:/hanh. Từng tấm hình một được lồng vào bài (insert mỗi lần một tấm hình). Nếu không vừa ý về vị trí thì Undo rồi làm lại. Có thể select hình và delete. Save as gia_dinh.html  vào c:/hanh (không phải c:/mimi).
4- Làm như thế đối với những trang khác để lồng hình. Riêng trang Quê Tôi, nhiều hình ít chữ, nếu để 2 hình nằm cạnh nhau thì trong bảng properties, ở nơi Space around image, đánh vào 10 pixels là vừa cho hai hình hở nhau. Muốn đóng khung thì đánh vào solid border 2 pixels. Sau khi hình được sắp xếp theo ý muốn trong trang Quê Tôi, bạn cứ thế đánh vài chữ ghi chú cạnh bên. Save as que_toi.html vào c:/hanh. Close và trở về Netscape Browser.
5- Giỡn với hình: Nếu hình lồng vào bài viết to hoặc nhỏ không như ý muốn, bạn click vào tâm hình đó (gọi là select this image), bấm vào con icon Insert Image, sửa các con số trong Size (width, height), khổ của hình được tính bằng pixels. Nhớ khi sửa kích thước, phải để ý khi bớt/ thêm chiều ngang bao nhiêu thì phải làm như thế đối với chiều dọc miễn sao cho đồng thanh đồng thủ.

VII-SƠN PHẾT.
Để bắt mắt hơn, bạn cần cho màu nền (background color) các trang con và trang nhà.
1- Cho màu nền các trang con: Khởi động Netscape Editor. Open File c:/hanh/gia_dinh. html. Trang con hiện ra với tất cả hình ảnh, nhưng nền trắng. Muốn có màu, chỉ chuột vào mệnh đơn Properties, click vào Document. Trong bảng Document Properties, chọn Appearance. Bấm chuột vào Background, một bảng vô số màu hiện ra. Chọn màu bạn thích. OK bảng màu, xong OK bảng Document Properties. Thế là trang con gia_dinh.html có nền màu. Muốn đổi màu chữ thì select text xong chọn màu chữ bằng cách click vào con icon chữ. Save (tức là vẫn còn nằm trong c:/hanh).
Bạn tiếp tục làm như thế với hai trang kia.
2- Liên kết: Sau khi save 3 trang con vào c:/hanh, bạn close hết và Editor trở thành trống không. Open File c:/mimi/trang.html tức là trang gốc. (Xin nhớ trang gốc lúc nầy đã có một liên kết của VNI và trang gốc nằm trong directory c:/mimi chớ không phải trong c:/hanh). Trong trang gốc bạn select hàng chữ Gia đình. Bấm chuột vào con icon mắt xích, bảng Properties hiện ra. Bạn đánh máy vào ô trắng (Link to a page location or local file) c:/hanh/gia_dinh.html. OK, bạn đã kết nối mục Gia đình với trang con Gia đình Tôi. Chữ Gia đình trong trang gốc tự nhiên đổi màu và tự nhiên gạch đít. Làm như thế với hai trang con kia. Về sau, khi dời mũi tên đến các hàng chữ Liên kết thì mũi tên tự động biến thành ngón tay.
3-Đường cọ cuối cùng: Với TRANG GÔC kết nối xong, bây giờ bạn chỉ việc cho màu nền. Cũng làm như cách thức của các trang con. Xong đâu đó, bạn save vào c:/mimi.
4-Thưởng lãm kiệt tác: Chỉ mũi tên chuột vào icon hình bánh lái tàu (Open Browser), TRANG GỐC mở ra trong Netscape Navigator. Với Browser nối vào Internet, bạn bấm thử vào VNI, sẽ thấy trang truy cập của VNI hiện ra v..v...

VIII-DỌN VÀO Ở.
Bây giờ là đến lúc truy ứng (upload) có nghĩa là đưa trang gốc vào Mạng nhện toàn cầu (www= world web wide). Hỏi Server của bạn cách thức upload. Riêng tổng đài phục dịch Vinet.com của kẻ hèn nầy cho phép upload một cách dễ dàng như sau:
1- Mở Netscape Editor. Cho c:/mimi/trang. html hiện ra. Bấm chuột vào con icon PUBLISH (cuối cùng hàng thứ nhì). Trong Local Files, chọn All files in document's folder, đoạn select all. Trong Upload files to this location, tôi đánh máy http:// www.ninet.com/~bronson. Nơi user name tôi đánh chữ bronson, nơi password tôi đánh ám số riêng và chọn save password.
2- Sau khi OK, việc truy ứng tiến hành trong vài phút, dài ngắn tùy theo tầm vóc của folder (directory).

IX-NIỀM VUI TRỞ LẠI XÓM LÀNG.
Sáng chủ nhật nầy nàng ăn mặc chải chuốt hơn các chủ nhật khác đi chùa. Nàng bảo tôi chở xuống Cô Năm, em gái tôi . Đến nơi, ba điều bốn chuyện một hồi, hai chị em lôi tuốt nhau vào phòng computer, nhìn nàng sung sướng hướng dẫn xem Trang Nhà, tôi bỗng vui lây. Oâi ! Niềm vui thật giản dị. Và tôi tự nhủ: "Nếu phe ta cũng cố tạo một niềm vui như vậy, thì cũng tao nhã lắm!"

Đào Hữu Hạnh