Bài của Hồ Văn Phong
Kính tặng  qúy Thầy NH Minh, PV Khắn, và các anh chị thân hữu
mà tôi được hân hạnh gặp lại tại nhà anh chị HG Thụy
hồi cuối tháng 5/98.
 Phần đông anh em THĐL ở trong lứa tuổi năm mươi mí trở lên nên không tránh khỏi một ngày xấu trời nào đó bỗng thấy "anh hùng thấm mệt". Có cái trước đây cứng nay thành mềm như bắp thịt, có cái trước đây mềm nay thành cứng như lưng hay các khớp, không kể còn đeo thêm ba cái vụ lẻ tẻ như tiểu đường, huyết áp cao, phong thấp, v. v... Bèn đi một đường "ăn năn ăn cỏ" rất là lả lướt: "Chết cha! Lâu nay mãi lo cho gia đình, ái tình và sự nghiệp, hay ham vui mà quên mất chính mình, bây giờ tuổi già kéo đến hỏi thăm sức khỏe thì làm sao đây?"
Thì tạm thời mời tuổi già đi chỗ khác chơi một thời gian, rồi ... tính tới, bằng cách xét lại những mục sau đây  :
-  Ăn
-  Uống
-  Thể dục
-  Cái tâm
-  Linh tinh
1. Ăn:
Nguyên tắc :
- Ăn như là đang bịnh (rất ít đường, muối, dầu, mỡ).
- Chỉ ăn những thức cần thiết.
- Ăn đói, tức là chỉ ăn những thức ít nhiệt lượng (low calorie diet). Thí nghiệm trên chuột: Tuổi thọ của chuột ăn đói cao hơn chuột ăn kiểu "all you can eat" là 30%.
- Chỉ ăn những thứ hợp với mình.
- Biết rằng ăn  ngon hay dở tùy thuộc vào người ăn (đói, no), lúc ăn, cách ăn, hơn là chính món ăn.
- Tự hù mình: "Bây giờ chịu khó ăn dở một chút để may ra sau này khỏi ngậm ống nylon" hay tự nhắc thầm: "Tương lai ta ở trong miệng ta".
- Ăn thế nào để khi đi tiêu, phân đạt được tiêu chuẩn sau đây :
 * Hình dáng tròn, đều, bở, và nổi trên mặt nước.
 * Liên tục không đứt đoạn.
 * Không hôi.
 * Thời gian "công tác" không quá 15 giây.
 * Dùng giấy vệ sinh rất ít.
 * Đi tiêu mỗi ngày hai lần hay hai ngày 3 lần.
- Kiểm tra mỗi ngày sau khi đi tiêu  theo tiêu chuẩn trên để điều chỉnh món ăn cho ngày hôm sau. Đạt tiêu chuẩn rồi thì bám sát, chỉ thay đổi các món ăn rất ít. Ăn ít nhất là 30g chất xơ (fiber) mỗi ngày.
Ăn món gì? Đây là 10 loại thức ăn tốt nhất  (super foods):
 1 . Khoai lang (sweet potatoes)
 2.  Cơm gạo lứt hay bánh mì lứt
 3.  Broccoli
 4.  Dâu (strawberry)
 5.  Đậu (đen, đỏ, trắng), đậu phụ (tofu) / sữa đậu nành
 6.  Dưa cantaloupe
 7.  Rau spinach hay rau kale
 8.  Cam
 9.  Oatmeal hay oat bran
 10. Sữa 1% hay sữa không béo (skim milk).
Thịt, cá, trứng và những món khác coi như phụ; các mục tái, nạm, gầu, pín ... chỉ nên "xuân thu nhị kỳ".
Nấu nướng?  Luộc, hấp, nướng. Ít chiên, xào.
Cách  ăn?  Vì cách nấu nướng như trên nên đồ ăn lạt lẽo (tuy nhiên ăn dần sẽ quen) do đó nên ăn kiểu tây, dùng đĩa, dao, nĩa để có thể vừa ăn vừa chơi với món ăn cho đỡ ngán.
Thứ tự các món ăn?
- Không dọn tất cả các món ăn cùng một lúc.
- Dọn món "dở" như rau, đậu trước để ăn cho đầy hơn nửa bụng rồi sau mới dọn món "ngon" để ăn sau. Kết quả là nhờ bụng đói nên tuy ăn món dở (tốt?) mà vẫn thấy ngon và khi bụng đã hơi no thì không ăn món ngon (độc?) nhiều được.
Thực đơn mẫu:
? Sáng:
- Bánh mì lứt nướng trét bơ đậu phụng (loại không muối, không đường), rắc mè rang.
- Cháo oatmeal hay oat bran.
-  Sữa 1% trộn sữa đậu nành ( loại không đường ).
? Trưa:
- Xôi đậu đen (đậu nhiều hơn xôi, 1/3 đậu, 2/3 xôi) ăn với  mè trộn hột điều xay (không muối, không đường).
-  Khoai lang  (nấu trong lò microwave xong đút lò để làm như khoai nướng).
-  Broccoli, cam.
? Tối:
- Spinach trộn dầu olive và dấm apple cider / chanh, hay luộc / nấu canh.
- Tofu (tofu trắng để ráo nước, cắt thành miếng dày 2cm đem ướp với tí xì dầu / maggi, hành chừng 1/2 giờ, xong đem đút lò sau khi trộn với cream of mushroom và sữa đậu nành.
- Cơm gạo lứt.
- Thịt, cá, v.v... (ăn sau cùng).
- Trái cây.
Món xôi và tofu đút lò chỉ cần làm một tuần 1 hay 2 lần, xong để tủ lạnh ăn dần.
2.  Uống:
Nguyên tắc:
- Uống nước trước khi thấy khát.
- Uống ít nhất 10 ly nước (loại 8oz) mỗi ngày.
- Uống  làm sao để nước tiểu lúc nào cũng trong.
- Uống nhiều giúp cho ruột làm việc để đạt tiêu chuẩn nói trên và để cho miệng... thơm giống con nít (miệng khô dễ bị hôi vì không đủ nước miếng để giết bacteria).
- Giảm cà phê, thay bằng trà xanh.
- Uống 1 ly sữa ấm trước khi đi ngủ và 1 ly nước ấm sau khi thức dậy.
3.  Thể dục:
Nguyên tắc:
- Tập như người không bịnh (sau khi hỏi ý  kiến bác sĩ ).
- Tập đủ 4 môn chính: aerobics là những động tác cần lấy oxygen liên tục như chạy, đi bộ, bơi lội, v.v...; anaerobics là những động tác bất chợt không cần lấy oxygen liên tục như cử tạ, hít đất, v.v...;  stretching là những động tác thư dãn làm mềm các khớp, đặc biệt  là xương sống, làm co dãn bắp thịt như Yoga và sau hết là ngồi thiền để tập thở, thở bằng bụng, theo dõi hơi thở mà mục đích là giúp                                                                                                                                          cho tâm thanh tịnh.
- Tập đều đặn sáng và chiều, 7 ngày một tuần, bốn mùa một năm.
- Tự hù mình: "Bây giờ rán chạy để sau này còn đi" hay "Bây giờ rán đi để sau này còn đứng" hay "Bây giờ rán đứng để sau này còn ngồi" hay "Bây giờ mà ngồi (coi TV lại thêm tay cầm lon bia) thì sau này không liệt cũng... què".
Chương trình tập luyện:
- Buổi sáng: Chạy chậm (1/2 giờ) hay đi bộ nhanh (45phút) ngoài trời, phối hợp vơi thở, xong  hít đất (1-50 lần).
- Buổi tối: Tập Yoga với những thế như Rắn hổ mang, Đèn cầy, Tấm ván, Cái cầu, Con cá, v.v... tùy thích và tùy tình trạng sức khỏe từng người, tập Thái cực quyền (Tai chi) để luyện cho toàn thân mềm  dẻo, phối hợp nhịp nhàng các động tác giúp giữ thăng bằng để về sau khó bị té, xong hít đất (1-50 lần) và sau hết là ngồi thiền, tập thở bằng bụng.
Chỗ tập:
- Dọn một phòng trống, thoáng, có trải thảm, trưng bày đẹp, vui mắt.
- Có thể dẹp ghế bành ở phòng khách nếu thiếu chỗ.
Chú ý:
- Tập nhiều không bằng tập đều.
- Người có áp huyết cao nên tránh những thế đầu thấp hơn tim nhiều.
- Tự đặt cho mình chỉ tiêu riêng để theo dõi kết quả đồng thời cũng là thước đo tình trạng sức khỏe để liệu mà điều chỉnh.
Thời giờ lấy ở đâu ra?
- Lấy bớt giờ coi TV hay đọc báo.
- Ngủ sớm để dậy sớm.
- Bớt hay đổi giờ làm việc nếu cần.
Tắm:
- Buổi sáng, tập xong mới tắm.
- Buổi chiều, tắm xong mới tập, sau đó mới ăn.
4. Cái tâm:
Nguyên tắc :
- Giữ tâm hồn thư thái, tập nếp sống "vô cầu " (Tôi có muốn gì đâu!), an trú trong hiện tại, dẹp bớt tham, sân, si.
Lấy ví dụ về nửa ly nước để thử  chọn một thái độ cho mình:
Người lạc quan nói: Tôi có được nửa ly nước! Người bi quan nói: Ly nước của tôi thiếu mất một nửa!
Đạo Nho nói: Nửa ly nước cũng đủ rồi!
Đạo Phật nói: Bao nhiêu nước cũng được vì có đó rồi không đó.
5. Linh tinh:
Ngủ riêng:
Về cái vụ này, "em" xin nêu ra với tất cả sự dè dặt thường lệ. Mấy chị có tìm ra tên "em" để                                                                                                                           xách  dép rượt "em" trong kỳ họp mặt THĐL tới vì tội xúi dại thì "em" sẽ mừng mà chạy vì biết mấy chị đã chịu khó tập luyện  nên bây giờ mới có cơ hội thực tập như thế này.
- Lúc đầu, ngủ riêng giường.
- Về sau, ngủ riêng phòng.
Lý do :
- "Vai trò lịch sử" đã chấm dứt.
- Khỏi phá rầy nhau vì ngáy, trở mình, lỡ uống trà "Thái đức" (nói lái), giờ ngủ và thức dậy khác nhau, người này muốn đọc sách, người kia không, v.v...
- Giữ sức khỏe cho nhau (người này không thở vào mặt người kia).
- Tránh những "ý đồ" không nhằm lúc hay những đụng chạm không  nhằm chỗ.
- Tránh níu kéo khi dậy sớm, chẳng hạn, trời mùa đông, gặp ngày cuối tuần hay ngày lễ, đang muốn nằm ngủ nướng, chân lại đang gác lên cái đùi bên cạnh vừa ấm, vừa êm, thì làm sao mà vùng dậy chạy cho  được hở trời?
- Nói dại đổ xuống sông xuống biển, nếu sau này có "trự" nào sốt ruột đi trước thì "trự" còn lại thích ứng dễ dàng.
Tuy ngủ riêng nhưng Ngưu lang, Chức nữ tân thời vẫn có quyền gặp nhau, nhưng không nên xả láng mà phải "bế tinh" (một trong 3 pháp môn của đàn ông, hai pháp môn kia là "dưỡng khí" và "tồn thần") để bảo toàn lực  lượng, vì ở tuổi này bổ sung quân số tốn nhiều năng lượng  và thời gian. "Em" không dám múa rìu qua mắt thợ vì tay thợ nào cũng 30 năm kinh nghiệm trở  lên không hà, "em"chỉ xin nói phớt qua môt tí thôi là nhớ thở chậm và sâu, phân tán tư tưởng, giả bộ kẹt xe (stop and go) hay di tản chiến thuật. Trường hợp lâu lâu vì bất cẩn để súng cướp cò thì rán mà chịu.
Rụng răng:
Nói cho ngay, răng cỏ bắt đầu lung lay hết rồi vì sưng nướu, triệu chứng là bị chảy máu khi đánh răng. Ngoài việc chữa trị, cần đánh răng ngay sau mỗi bữa ăn, dùng chỉ (dental floss) trước khi đi ngủ và đặc biệt súc miệng bằng nước muối nóng mỗi ngày để làm chắc chân răng và sát trùng.
Mua máy tập:
Nhiều người bỏ ra cả ngàn đồng mua máy tập với giàn giá, dây nhợ lỉnh cà lỉnh kỉnh, tạ lớn, tạ nhỏ, lên xuống nhịp nhàng cứ tưởng như là có máy thì mình sẽ thành lực sĩ, rốt cuộc chỉ để làm cảnh, chật nhà, đóng  bụi và có ai hỏi thì nói là "để cho mấy đứa nhỏ chúng nó tập".
Ghi tên tập ở health club:
- Lớp aerobics: Phần đông bỏ cuộc do thời  giờ bó buộc, đuối sức vì rán theo cho đáng đồng tiền, bát gạo.
- Lớp Yoga: Có thể theo học lớp sơ cấp hay mua cuốn sách nào mỏng nhất  về nhà tự tập lấy.
- Lớp Tai chi: Món này không tự  học được mà phải tới trường hay có người dạy. Cần kiên nhẫn và chịu khó. Nhân tiện, nên học thêm món Gậy dưỡng sinh.
Đau lưng  (không phải do sạn thận hay xương sống bị thương tích):
- Tập bò bằng đầu gối và cùi chỏ.
 -  Giữ thế bò như trên nhưng bây giờ dừng lại, chống thẳng tay, đưa một chân ra đằng sau, hít vào, xong từ từ vừa đưa chân ra đằng trước sát vào bụng vừa thở ra.
- Tập Yoga : thế rắn hổ mang, con cá, cây đèn.
- Đi bộ.
Tập thiền :
Dự những khóa Thiền do những nơi sau đây tổ chức:
- Làng Hồng hay làng Mai (Bordeaux, Pháp, Tel: 33-5566-16-688)
- Tu viện Rừng Phong (Vermont, Mỹ, Tel: 1-802-436-1102)
- Đọc sách do Thích Nhất Hạnh viết (Nhà xuất bản Lá Bối với ấn bản tiếng Việt, Tel. 408-729-5440 ở San Jose, CA, hay Parallax Press với ấn bản tiếng Anh, Tel. 510-525-0101 ở Berkeley, CA.)
6. Kết quả:
Sau vài ngày ăn uống như trên, bạn sẽ thấy thân thể nhẹ nhàng, thoải mái và sau vài tháng tập luyện, dĩ nhiên là từ từ tùy theo tình trạng sức khỏe và thời giờ, bạn sè thấy "đổi mới" thực sự  như huyết áp xuống, đường xuống, nhịp tim xuống, ngủ ngon, bớt nhức mỏi, bụng thon, người mập ốm đi, người gầy chắc lại, dáng đứng thẳng, dáng đi mềm, và biết đâu là sau này có thể không cần cầu                                  cứu tới ... Viagra  nữa,  nhờ trẻ trung trở lại hay nhờ ăn đói cọng với tập luyện và ngủ riêng mà "nó" bớt rầy rà. [Nhân nói tới  vụ Viagra, tôi xin kể câu chuyện tôi  nghe lõm được nhân kỳ họp THĐL vừa rồi ở Washington DC: Có cha nội đó bị "tử trận" vì Viagra. Nhà đòn kêu trời vì loay  hoay mãi mà nắp hòm cứ bị chỏi, đóng hoài không được.]
7. Kết luận:
Nhiều người hay ưu tư về tiền bạc, ví dụ như lo đầu tư vô chứng khoán, nhà cửa, bỏ tiền tiết kiệm, v. v... để sau này về hưu mà xài, hưởng thụ cuộc đời, đi du lịch, v.v... với ảo tưởng là sức khỏe của  mình cứ như vậy hoài để sống cả trăm  năm hoặc ỷ lại vào thầy giỏi, thuốc hay, mà không lo đầu tư vào sức khỏe. Thật vậy, khi thiếu tiền, chúng ta có thể vay mượn  nhà băng, thân nhân hay bạn bè, còn thiếu sức khỏe, chúng ta vay ai? Đầu tư thương mại có thể gặp rủi ro bị lỗ, còn đầu tư vào sức khỏe thì chắc chắn có lời. Việc chịu khó ăn uống, tập luyện như trên (chịu khó lúc đầu, về sau sẽ quen đâm ghiền) không phải để trường sinh bất tử nhưng là để ngày nào còn sống là còn  khỏe mạnh và vui như được diễn tả trong bài "kệ" ngược đời dưới đây :
Ăn   như  người bịnh,
Tập như người lành,
Uống như người khát,
Lòng không mong cầu,
Đời tươi trẻ lại,
Tuổi già bỏ đi.

Hồ Văn Phong