|
Hồi
ức của Thầy CH Một
con đò nhỏ rước khách ra bồng bềnh giữa sông. Khách lên
rồi, ông chủ đò ân cần mời khách vào khoang trong với nàng
kỹ nữ. Vách khoang gỗ khảm trai hoặc xà cừ thành bức tranh
liên hoàn mô tả tích chuyện "Bát tiên quá hải", tuy không
có hình loã thể nhưng lại vô cùng khêu gợi ý tình nồng
đượm. Kỹ nữ e lệ nhìn khách. Chén rượu đưa cay, khách
cầm roi chầu bằng gỗ nguyệt, đánh vào chiếc trống nhỏ
bưng da trâu, tang bằng gỗ mít. Nàng
ngồi vào chiếu nhưng chưa hát ngay, tay cầm sênh phách, ông
chủ đò làm kép ôm đàn đáy, nghe khổ trống "sơ cổ" ba
tiếng trước khoan, hai tiếng sau gấp, rồi qua khổ "tòng cổ",
"trung cổ" và "thôi cổ" hai tiếng khoan thai như ngầm ý giục
người ca. Kỹ nữ thoạt đầu ngâm "sa mạc" xong hát sang "tì
bà" thì gõ phách rung. Khổ phách không thừa không thiếu, nhịp
với đàn, hòa với ca. Tiếng phách nhẹ nhàng thanh thoát, khi
gấp thì như chim yến hót dồn, lúc lưa thưa thì như tiếng
hạt ngọc rơi xuống mâm vàng mới được coi là tuyệt kỹ.
Còn khách cầm chầu chấm câu văn hay điểm câu hát, chỗ
ngắt phách thì đánh trống, chỗ nào hay thì gõ "cắc" một
cái vào dăm trống để thưởng. Trống cũng có khổ như đàn
như phách nhưng chơi biến hoá nhiều cách từ Phi Nhạn, Xuyên
Tâm đến Thượng Mã... Tâm hồn khách lâng lâng hoà đồng,
hư tịch cho tiếng trống ghim vào tiếng đàn tiếng phách.
Ðàn khoan phách khoan thì trống khoan, đàn mau phách mau thì
trống mau. Ấy là chưa nói đến tay trống tài hoa biết thưởng
chữ, thưởng hơi, thưởng đàn, thưởng phách. Tâm thế nào
hiện ra trong tiếng trống làm vậy. Ðĩnh đạc, li kỳ bay
bướm hay tao nhã... Nghe tiếng trống, người lão luyện đoán
được tư cách vị khách đêm. Roi
chầu như chắp liền xương thịt với bàn tay, ngón tay, phát
lộ qua bảy khổ trống, hết "tom tom" đến "tom tom tom"... rồi
"tom tom tom chát" và chát chát chát tom" phụ hoạ hồn tình
lai láng: Sầu
ai lấp cả vòm trời. Biết
chăng chăng biết hỡi người tình chung. Sầu
trường mang mang tắc thiên địa. Giống
ở đâu vô ảnh vô hình. Khéo
ngẩn ngẩn ngơ ngơ đủ chứng. Hỡi
trăng gió, gió trăng hờ hững. Ngắm
cỏ hoa, hoa cỏ ngậm ngùi... Thầy
CH |