 |
||
Còn Nhớ Hay Đã Quên
Trung Tâm Điện Toán/CĐV Lời giới thiệu của BTOL: Trong tang lễ cố TH Nguyễn Đình Phú, ngày 1 tháng 5, 2017, ở Laguna Hills, California, TH NC Thuần đã đại diện cho THĐL đọc mấy lời điếu văn, trong đó có một chi tiết chuyên môn không chính xác: năm 1969-70 CĐV mới chỉ có máy điện toán IBM 360/20, và phải đến năm 1973 mới có máy 360/40. Chi tiết mà TH NC Thuần nhớ và nói sai này đã làm khơi dậy các kinh nghiệm và kỷ niệm nghề nghiệp của vài thân hữu chuyên viên của Trung tâm Điện toán CĐV. Nhờ đó, TH Trương Quang Ngọc từ Toronto, Canada, đã vận dụng trí nhớ, lục lại hồ sơ tài liệu hình ảnh cũ, viết gửi cho chúng tôi bài viết chuyên môn chính xác dưới đây. Sau đó, có TH Lữ Châu Hùng, từ Burke, Virginia, tiếp sức. Có thêm các TH Nguyễn Thị Ngọc Sáng và Nguyễn Thị Thảo, từ Montreal, Canada, Nguyễn Thị Lan Phương và Nguyễn Bạch Phượng từ Quận Cam, Nam Cali, lên tiếng hoan hô cổ võ. Hầu như ai cũng ngậm ngùi nhớ về tình nghĩa và kỷ niệm của TTĐT/CĐV, nhất là với người bạn đồng nghiệp vừa mất. Đó là câu trả lời cho TH TQ Ngọc khi anh đặt tựa đề bài viết bằng một câu hỏi là “Còn nhớ hay đã quên TTĐT/CĐV.” Xin mời quý thân hữu vào đọc. * * * Khi đủ lớn để nhớ hóa đơn tiền điện của "Nhà đèn” CEE được in trên giấy trắng bằng máy người ta nói không thể bắt chước "cái máy" đó được. Nhiều năm sau, mới nhận ra những "máy" đó là tabulator, collator, sorter ... Hóa đơn tiền điện được làm tại TTĐT số 12 đường Thi Sách, phía sau building 72 Hai Bà Trưng Sài Gòn, trụ sở chính của CEE (CEE - Compagnie des Eaux et d'Électricité d'Indochine) Công ty nước và điện Đông Dương, sau là CĐV.
TTDT có máy IBM 360/20, 16 Kbytes memory, hai Máy quay disk 2311, một Máy đọc 2501, Máy đục 1442 và một Máy in 1403. System 360/20 chạy các chương trình RPG, Assembler. Máy Sorter, tabulator, collator đóng vai trò hỗ trợ cho sytem 360/20. Bảo trì do các kỹ thuật viên của IBM Việt Nam (World Trade Corporation) yểm trợ.
Đứng đầu có Trưởng Trung tâm với hai phụ tá: Phụ tá Khai thác và Phụ tá Kỹ thuật. Phân tích viên và thảo chương viên dưới quyền Phụ tá Kỹ thuật. Nhập dữ liệu chuyển qua xuyên phiếu và kiểm phiếu biến thành dạng phiếu 80 cột. Sau đó đến sorter, collator, v.v… Cuối cùng phòng Điện tử khai thác các hệ thống hóa đơn tiền điện của Sài Gòn và tỉnh. Cũng như kiểm kê kho vật liệu của CĐV, lương bổng, kế toán, một số dự án Thiết kế đô thị và báo cáo cho Bộ Công Chánh. Năm 1973, thay đổi lớn với việc đặt system IBM 360/40. Hệ thống cũ 360/20 giao cho Viện Thống kê Quốc gia ở Sài Gòn. Trụ sở mới TTDT là building 5 Nguyễn Siêu. IBM 360/40 với 64 Kbytes memory, hai Máy in 1403 N1, sáu Máy quay disk 2319, hai Máy quay băng 2401, Máy đọc 2540 và Máy đọc 2501. Cuối cùng memory được nâng lên 128 Kbyte.
DOS (Disk Operating System) là hệ điều hành chính với compiler RPG, COBOL, FORTRAN, Assembler và PL / I. COBOL trở nên phổ biến do có tính cách business. FORTRAN tốt cho tính toán và kỹ thuật, do đó khách hàng từ các cơ quan khác (Trung tâm Điều hợp Điện năng, Khối Kế hoạch) cũng được sử dụng. Hầu hết các chương trình RPG được chuyển qua COBOL chạy nhanh hơn và dễ dàng cập nhật, sửa đổi và lưu trong disk 2316 tại phòng Điện tử. Công việc thủ công thực hiện trên sorter, tabulator, collator giảm bớt. Hệ thống lương bổng hoạt động trôi chảy. Nhiều nhân viên mới gia nhập Trung tâm, còn trẻ, vừa tốt nghiệp từ Pháp (Lữ Châu Hùng, Nguyễn Văn Thạnh), US (Phạm Trần Lợi, Vương Ngọc Dung), Australia (Nguyễn Đình Quí), Phân tích viên và thảo chương viên làm việc cho USAID, hoặc MACV quân sự Hoa Kỳ cũng tham gia TTĐT (Nguyễn Khắc Hưng, Võ Hương, Phạm Huy Thái). Bạn enjoy computer ở nhà, bạn có thể tải nhạc cùng một thời gian typing text, hoặc tìm kiếm tin tức Google, đó là khái niệm multi-programming (Đa Chương). Nghĩa là "làm nhiều việc cùng một lúc". PC của bạn hiện có ít nhất 2 GB (Gigabytes, tức là 2 billions hay 2 tỉ bytes) gấp 16 ngàn lần IBM 360/40 (128 Kbytes). Hãy tưởng tượng khó thế nào để sử dụng 128 Kbytes memory cho hai chương trình chạy cùng một lúc Chương trình đầu tiên (foreground) là in 10000 hóa đơn cho khách hàng của 1 khu vực của Sài Gòn. Chương trình thứ hai (background) đọc dữ liệu về hàng tồn kho của các Kho khác nhau, để tính toán vào / ra nguyên liệu cho Kho này. TTĐT / CĐV vượt qua được, multi-programming thực hiện thành công. Hiệu quả hoạt động hơn luôn là mục tiêu chính, anh Phú đã huấn luyện tui tôi về IBM POWER (Priority Output Writers, Execution processors and input Readers), tương tác giữa DOS / 360 và in ra máy in (các kết quả in không ngừng). Tất cả gần như đã sẵn sàng, nhưng chưa bao giờ có cơ hội để chạy thử. Ngoài ra, Ủy ban sông Mê-kông của Liên Hợp Quốc điều chỉnh chương trình SSARR chạy theo 360/40 của CĐV - Streamflow Synthesis And Reservoir Regulation (Điều tiết hồ chứa nước và Tổng hợp lưu lượng). Mở rộng cho tương lai, IBM 370 / 145 là mục tiêu. Một lần nữa, chiến tranh đã hủy hoại tất cả cơ hội phát triển ở Việt Nam, IBM từ chối cho lease 370/145 do nguy cơ chiến tranh, máy móc có thể bị hư hỏng, phá hủy hay mất. System 360/40 là hệ thống cuối cùng của CĐV cho tới khi Sài Gòn và Việt Nam bi xâm chiếm ngày 30 tháng 4 năm 1975.
Năm 1983, TTĐT mua system IBM 370/135 (used) của Pháp và chạy song song với system 360/40. Nhưng dưới một chế độ khác. Tất cả các chuyên viên giỏi, có tài, đã trốn thoát hoặc không còn làm việc tại TTĐT nữa. Sẽ viết về system 370/135 lần khác. IN MEMORY ANH NGUYỄN ĐÌNH PHÚ |
TH Lữ Châu Hùng “tiếp sức”: Nhớ lại ngày xưa vui vẻ. Moa học multi-programming (Đa Chương?) từ thầy Phú. 64 Kb chia ra 3 partitions:
Nhớ thằng Nở và Nghĩa (con kiến càng) vua chạy kiểu này. Ông Huê chọc quê là vừa ăn chuối vừa thổi kèn !!!! TTĐT sẵn sàng tiếp nhận system 370 multi-processing nhưng IBM chần chừ không đem vào Sài Gòn. Anh Phú luôn là người tiên phương, đứng mũi chịu sào. Signature |
TH Trương Quang Ngọc viết đoạn dưới đây, góp “Một nụ cười vui”, nhưng không bỏ dấu. TH Nguyễn Thị Ngọc Sáng giúp bỏ dấu: NS mạn phép, thêm đấu nhé! "Xin cười thêm chút nữa, Có tuồng cải lương ở Việt Nam: Thành Được đứng cạnh phông tên (vòi nước công cộng fountain) chỉ vô logo CEE và nói: "Đó nghĩa là chạy êm êm" ( nhớ chữ E có dấu mũ ) Anh chị nào còn nhớ đó là tuồng cải lương tên gì không? Tôi chịu thua, nhưng nhớ mãi chữ CEE diễn nghĩa cải lương. … Ngọc Ngày xưa thân ái |
