Page 10 - HoiKyHoTanPhat

khoái chí lắm. Giữa sân trường Gia Long mới 3) Và sau cùng, tại trường Cao đẳng Sư
có làm một hàng rào thưa, chia ra một bên nam phạm, vài tuần trong tháng 8/1945, khi vào lớp
và một bên nữ. Hai bên không gặp nhau, không Seconde.
trò chuyện với nhau được, nhưng hai bên có thể Tình thế chung ở Sài gòn lúc đó thật rối
trông thấy nhau rõ rệt. Ngày nào các anh em beng.
Pétrus Ký chúng tôi cũng phải mất 15-20 phút
để bình phẩm, trầm trồ những chiếc áo dài bên Tôi xin mở dấu ngoặc nói sơ tình thế
kia hàng rào trước khi vào lớp học. chung lúc 1945.

Vào lối tháng 6/1945, tôi đậu bằng Thành Trước 1945, các nước đồng minh (Mỹ,
chung (Diplôme d'Études Primaires Anh, Pháp) đang giao chiến với Đức quốc
Supérieures, chương trình Việt). Vài tuần sau trong Thế chiến thứ II, lúc đó Nhựt bổn đang
tôi đậu Brevet Élémentaire và Brevet mạnh thế bên Á châu đã ép Pháp chấp nhận cho
d'Enseignement Primaire Supérieur theo đổ bộ vào Việt nam, nói rằng để “bảo vệ” xứ
chương trình Pháp. Như vậy là kết thúc niên nầy. Nhưng không bao lâu sau đó:
khóa học 1944-45. - Ngày 9/3/1945, Nhựt đảo chánh Pháp, và

Vào đầu niên khóa mới 1945-46, tôi được ra lịnh đóng cửa trường Pétrus Ký tôi đang học;
ghi vào lớp Seconde (classe secondaire), nhưng - Ngày 8/5/1945, Đức quốc đầu hàng đồng
lúc đó trường Pétrus Ký được dời qua trường minh;
Cao đẳng Sư phạm (École Normale Supérieure - Ngày 6 và 9/8/1945, Nhựt bị dội bom
de Pédagogie), gần vườn bách thảo và sở thú. nguyên tử ở thành phố Hiroshima và Nagasaki;
Lớp Seconde nầy được cất trên đường Palanca. - Ngày 15/8/1945, Nhựt bổn đầu hàng vô
điều kiện.
Tại Sài gòn lúc đó có nhiều xáo trộn. Mới
vô học vài ngày vào đầu tháng 8/1945 thì có Thừa dịp Nhựt vừa đầu hàng, vào ngày
còi báo động. Học sinh phải băng qua đường để 2/9/1945, Hồ Chí Minh, tại Hà nội, tuyên bố
xuống hầm núp tại vườn sở thú. Lúc ở dưới Việt nam độc lập, và thành lập chánh phủ Việt
hầm thì nghe tiếng máy bay trên trời và nghe nam Dân chủ Cộng hòa. Đồng thời ngày 2/9 tại
nhiều loạt súng phòng không bắn lên. Ngày Sài gòn, Trần Văn Giàu, lãnh tụ cộng sản tại
hôm sau, báo chí có tường thuật cho biết hôm miền Nam, cũng tuyên bố Việt nam độc lập.
qua có vài chiếc máy bay nước Anh đến dọ Cũng nên biết rằng, tứ cường đồng minh
thám. Đầu óc học sinh không yên. Vào cuối trong hội nghị Yalta và Potsdam, trước đó, đã
tháng 8, nhiều học sinh tự động không đến quyết định quân đội Trung hoa quốc gia giải
trường. Khóa học 45-46 trường Pétrus Ký được giới quân đội Nhựt ở miền Bắc, và quân đội
mở cửa không đầy một tháng, lại phải đóng cửa Anh sẽ giải giới quân đội Nhựt tại miền Nam
trường. Việt nam, phía nam vĩ tuyến 16. Tại miền Bắc,

Nói tóm lại, trong trọn năm 1945 tôi học Tàu giải giới Nhựt một cách suôn sẻ, và chánh
trường Pétrus Ký nhưng phải chuyển ở 3 nơi phủ Hồ Chí Minh được thu hồi chủ quyền
khác nhau: không trở ngại nhiều. Nhưng trái lại, ở miền
Nam, hai xứ Anh và Pháp cấu kết với nhau để
1) Tại Trường Pétrus Ký cho đến ngày 9-3- tái chiếm lại thuộc địa. Thay vì giải giới Nhựt
1945, Nhựt đảo chánh Pháp. Tôi đang học năm rồi giao chủ quyền lại cho đại diện Việt minh
thứ tư (4ème année), miền Nam là Trần Văn Giàu, theo tinh thần hội
2) Tại trường Nữ học đường Gia Long vào nghị Yalta và Potsdam, tướng Anh General
tháng 5-6, 1945, để chuẩn bị thi diplôme,
Gracey trái lại, sau khi đến Sài gòn vào
13/9/1945 tước khí giới Nhựt rồi giao khí giới
cho quân Pháp để đánh chiếm lại miền Nam.

Trang 10 Cuộc Đời Và Sự Nghiệp - Hồi Ký Hồ Tấn Phát