Thư của Nguyễn Trọng Dzũng

Thưa bạn,

Trong một thiệp Giáng sinh của một anh bạn, anh viết cho tôi: “Cả năm chỉ gõ email không thôi, đến cuối năm lại bày trò cầm bút viết Greeting Cards, tưởng ... dễ ăn! Viết vài cái thôi là đã mắt mũi kèm nhèm, hết còn thấy đường viết nữa ... Gõ email thì quen rồi, nhưng cầm bút thì quên rồi! Chán thế đó!”

Gần đây có lần tôi rán qua mặt một chiếc xe vận tải ở khúc đường có 2 lanes sắp nhập một. Tôi vượt lên khi 2 xe vẫn còn chạy trên 2 lanes khác nhau, không có gì trái luật cả, nhưng phải tăng tốc độ để kịp qua mặt trước khi vào đoạn đường chỉ còn một lane. Bà xã cằn nhằn tôi chạy ẩu. Lúc đó tôi không nghĩ mình ẩu, hồi nào tới giờ tôi vẫn lái như thế.

Hai câu chuyện chẳng có vẻ gì ăn nhập với nhau. Song nó là những tiếng chuông đánh động, tôi muốn chia sẻ với bạn trước khi chúng ta sắp thêm một tuổi nữa.

Viết cho tôi có lẽ anh bạn chỉ muốn nói đùa, nhưng đọc xong tôi thấy nhận xét đó không xa thực tế bao nhiêu. Ngẫm nghĩ kỹ, bà xã cằn nhằn cũng có lý lắm. Ở vào tuổi tôi bây giờ, khi đã có quyền dùng cái thẻ Medicare để được hưởng các dịch vụ y tế đặc biệt cho người già, sẽ còn rất nhiều việc tưởng dễ ăn nhưng rất khó nhá, những việc mà trước đây tôi đã từng “nhắm mắt làm cũng xong”. Vấn đề mập mờ ở chỗ “trước đây” là bao lâu. Năm ngoái, dạo mới tới Mỹ, hay từ hồi còn ở Việt nam, v.v... Lại càng mập mờ hơn vì dù thời gian lâu mau thế nào tôi vẫn có ảo tưởng như mới gần đây. Lái xe trên đoạn đường đèo gần nhà, tôi coi như chuyện nhỏ vì đã từng chạy đua với xe đò Minh Trung trên đèo Bảo lộc. Khốn nỗi, đó là chuyện của 40 năm trước. Nay cứ tưởng mình còn như xưa mới là phiền. Làm sao không “tưởng” như thế khi tôi vẫn ăn nói, đi đứng như hồi nào tới giờ, chưa có dấu hiệu gì khác cả. Nói, đâu đã đến nỗi lúng búng không ra hơi. Đi, chân vẫn rảo, đâu có vừa bước vừa lần. Nguy hiểm chính ở chỗ này. Lằn mức giới hạn khả năng hoạt động theo tuổi tác con người rất mờ nhạt. Mỗi ngày cái phần mờ nhạt loang rộng ra, nhưng chưa đậm nét. Cho đến một ngày nào đó nó đậm đến mức mình nhận ra được thì có thể là đã trễ. Lời bà xã nhắc nhở đã tô rõ nét lằn ranh phản ứng lái xe của tôi vào tuổi 65, không còn là 60 hay 55 nữa... Phản ứng lanh lẹ ở tuổi 25 khi lái xe trên đèo Bảo lộc lại càng xa lắc rồi... Tôi chột dạ nghĩ tới trường hợp ngay lúc đang qua mặt nhập lane, xe bể bánh hay có gì bất trắc xảy ra, không biết mình còn đủ lanh tay lẹ chân để thoát hiểm...

Nhớ lại chị tôi khi còn sống chị thường nhắc nhở: Cậu hãy trông gương Bố. Ngày xưa Cụ thoăn thoắt, cái gì cũng làm lấy một mình. Đùng một cái, bị stroke, ngồi xe lăn, phải lệ thuộc vào người khác, Cụ đã trải qua một giai đoạn khó khăn trước khi chấp nhận quen dần với sự bất lực của mình. Chị khuyên tôi hãy chuẩn bị cho tuổi già, làm sao để chuyển tiếp thật êm ái trong suy nghĩ và hành động, từ một việc “nhắm mắt làm cũng xong” thành một việc “không dễ ăn”...

Đó là những chuyển tiếp bắt buộc phải có theo năm tháng. Tôi thường nhìn thời gian qua cái mốc tự đặt ra. Lúc nhỏ đi học ở lớp dưới, mỗi ngày dù mưa nắng vẫn cắp cặp đến trường, tôi mong sớm tới ngày vào đại học được tự do đến giảng đường, hôm nào thích thì đi hôm nào nổi máu lười thì nằm nhà. Bước vào đại học tôi mong sớm tới ngày ra trường, làm ra tiền, sống đời tự lập. Đến khi lập gia đình có con, mốc thời gian nhắm tới là ngày các con "đủ lông đủ cánh" vào đời. Kế tiếp là những năm tháng tích lũy, trông tới ngày về hưu. Giờ đây tôi không còn cái mốc nào để theo đuổi nữa. Nhưng thực tế vẫn có một cái mốc vô hình trước mặt. Đó là “ngày về”.

Những năm trước, mỗi cái mốc được biểu thị bằng một con số cụ thể, giúp tôi so sánh được cái nào xa cái nào gần: 7 năm để vào đại học, 4 năm để ra trường, 21 năm nuôi con, 10 năm tích lũy. Giờ đây, chừng nào tới “ngày về”, còn xa hay đã gần kề, tôi không biết. Từ nay không nhất thiết cứ 5 năm là gần hay phải 10 năm mới là xa. Tùy theo cách sống, 10 năm có thể rất gần, mà 5 năm vẫn có thể rất xa. Nếu thọ đến 80 tuổi, tôi sẽ còn được 15 năm nữa. Con số đó bằng với thời gian từ ngày tôi đặt chân lên đất tự do cho đến nay. So sánh như thế, tôi tin rằng 15 năm sẽ vụt qua nhanh.

Tôi đã thuyết phục được bà xã “gác kiếm” để vợ chồng có nhiều thì giờ đi đây đi đó, thăm người, thăm cảnh, trong lúc tuổi tác chưa cản trở sự đi lại của chúng tôi, biến nó từ "dễ ăn" thành “khó nuốt”. Tháng 9 năm rồi chúng tôi có cháu nội đầu tiên, sẽ ảnh hưởng phần nào tới các dự tính hưởng nhàn, chúng tôi hy vọng dung hòa được thời giờ đi chơi và thời gian giúp con cháu.

Đã qua 15 cái lễ Tạ ơn trên đất Mỹ, mãi đến hôm Black Friday vừa rồi tôi mới có mặt tham gia vào đám đông xếp hàng chờ mua đồ giảm giá. Tại sao người Mỹ gọi ngày thứ sáu sau lễ Tạ ơn là Black Friday? Một anh bạn giải thích: trong sổ sách kế toán, kết số dư hay tiền lời được viết bằng mực đen, kết số thiếu hoặc tiền lỗ viết bằng mực đỏ. Ngày thứ sáu sau lễ Tạ ơn mở màn cho chu kỳ mua sắm của dân Mỹ, đem lại lợi nhuận chính trong năm, sẽ được vô sổ với những con số mầu đen.

Để khuyến khích dân chúng mua quà Giáng sinh, hầu hết các cửa tiệm đều bán giá đặc biệt. Hôm đó tôi dậy từ 5 giờ sáng, lái xe 10 miles đến Best Buy định mua một cái laptop với giá bớt 40%. Đến nơi, bãi xe đặc kín, nhìn hàng người rồng rắn dài ngoằng trước cửa tôi đành bỏ cuộc, không mơ tưởng tới cái laptop nữa. Chạy một vòng qua vài tiệm khác, tôi mua được mấy thứ giá hời, khá hài lòng. Gần 1 giờ trưa mới về, bà xã thấy tôi khệ nệ, khuân khuân vác vác, đi lên đi xuống nhà xe 3, 4 chuyến mới chuyển hết đồ, bèn phán một câu, ông Greenspan nghe thấy chắc phải giật mình: “Kinh tế Mỹ sắp khá rồi!” Thời kỳ nước Mỹ hưng thịnh trong thập niên 90, bà xã thường tố cáo tôi trước bạn bè rằng : ông này chỉ chờ hàng sale, chẳng giúp ích gì cho kinh tế cả. Bởi lẽ đã có lần con tôi mua tặng bố một đôi sandal, tôi tính nhẩm cộng giá tất cả các thứ mặc trên người, chưa bằng giá đôi sandal.

Những năm còn đi làm, được nghỉ bắc cầu mấy ngày cuối tuần quý lắm. Dù giá discount có đặc biệt cách mấy cũng không lôi được tôi dậy sớm, xếp hàng chờ mở cửa, rồi xếp hàng trả tiền mất cả buổi. Chưa kể một hai bữa trước phải đảo vào tiệm nghiên cứu vị trí, tìm xem món hàng định mua nằm chỗ nào để hôm này vừa lọt qua cửa là chạy thẳng đến chộp ngay kẻo hết. Năm nay ngày nào đối với tôi cũng là ngày lễ, mất một giấc ngủ và nửa ngày xếp hàng để mua được mấy món đồ nhắm nhe từ lâu nhưng còn đắn đo cân nhắc giá cả, tôi cho cũng bõ công. Nếu quả thật như lời bà xã nói, việc tôi tiêu tiền trong ngày Black Friday sẽ góp phần cho tương lai kinh tế Mỹ, tôi lại càng hả hê với những món đã mua, vì được tiếp tay giúp cho “gà của tôi”, vừa đắc cử, mạnh tiếng hơn. Chuyện đã xong, tôi không có ý khen chê ông nào, tôi chỉ muốn đưa ra nhận xét riêng về đa số cử tri Mỹ, bằng lá phiếu, đã cho thấy họ chọn người qua việc làm, dù có lỗi lầm, chứ không tin vào lời nói, cho dẫu là nói hay.

Mong rằng đọc thư tôi, bạn không xếp tôi vào hai danh sách những người nói hay hay hay nói.

Trước thềm năm mới, thân chúc bạn và gia đình luôn được dồi dào sức khỏe, thư thái thảnh thơi.

Thân mến,
 

Nguyễn Trọng Dzũng